Οι γονείς έρχονται συχνά σε μεγάλη αμηχανία όταν το παιδί τους ξεσπά με έντονο κλάμα και φωνές μέσα στη μέση του σούπερ μάρκετ ή κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης σε συγγενείς και φίλους. Όμως οι γονείς είναι αυτοί που μπορούν να διδάξουν στα παιδιά τους τον αυτοέλεγχο και πώς να μην αντιδρούν παρορμητικά όταν βιώνουν την ματαίωση, καθώς αυτή η δεξιότητα αποτελεί ένα σημαντικό εφόδιο προκειμένου να επιτύχουν αργότερα στη ζωή τους. Μαθαίνοντας να ελέγχουν τον εαυτό τους, τα παιδιά μαθαίνουν να παίρνουν τις κατάλληλες αποφάσεις και να αντιδρούν σε αγχωτικές καταστάσεις με τρόπους που μπορούν να αποφέρουν θετικά αποτελέσματα.

Σε κάθε ηλικία οι γονείς μπορούν να εκπαιδεύσουν τον αυτοέλεγχο στα παιδιά τους χρησιμοποιώντας διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης:

  • Μέχρι την ηλικία των 2 τα βρέφη και τα νήπια απογοητεύονται έντονα από το μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε αυτά που θέλουν να κάνουν και σε αυτά που μπορούν να κάνουν, για αυτό και συχνά απαντούν με ξεσπάσματα και εκρήξεις θυμού απέναντι στην απογοήτευση που αισθάνονται. Σε αυτή την ηλικία οι γονείς μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή των παιδιών τους με άλλες δραστηριότητες ή παιχνίδια. Για τα νήπια που φτάνουν στην ηλικία των 2 ένα σύντομο time out (το παιδί κάθεται σε μια καρέκλα ήρεμα για λίγα λεπτά ως συνέπεια του ξεσπάσματος του) συνήθως αποτελεί χρήσιμη στρατηγική από την πλευρά των γονιών.
  • Στην ηλικία των 3- 5 ετών οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη στρατηγική των time out με τη διαφορά ότι ο χρόνος που θα κάθεται το παιδί στην καρέκλα διαφοροποιείται ανάλογα με το πόση ώρα χρειάζεται για να ηρεμήσει και να ελέγξει τον θυμό του. Αυτό βελτιώνει την αίσθηση αυτοελέγχου των παιδιών. Τέλος είναι σημαντικό οι γονείς να επαινούν τα παιδιά τους όποτε αυτά καταφέρνουν να ελέγξουν τον εαυτό τους σε δύσκολες και αγχωτικές συνθήκες.
  • Στην ηλικία των 6-9 ετών όπου τα παιδιά πλέον πηγαίνουν σχολείο, είναι πιο εύκολο για αυτά να κατανοήσουν την έννοια της συνέπειας και να επιλέξουν ανάμεσα στην καλή και την κακή συμπεριφορά. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί ενθαρρύνοντας το να απομακρύνεται από μια κατάσταση που το έχει αναστατώσει πολύ για λίγα λεπτά και να ηρεμήσει αντί να ξεσπάσει. Αν το επαινέσουν όταν συμπεριφερθεί με αυτόν τον τρόπο, είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσει ξανά αυτή τη δεξιότητα.
  • Τα μεγαλύτερα παιδιά ηλικίας 10- 12 ετών συνήθως μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τα συναισθήματα τους. Οι γονείς μπορούν σε αυτή την ηλικία να ενθαρρύνουν το παιδί να σκεφτεί τι προκαλεί το ξέσπασμα του και να το αναλύσουν όλοι μαζί. Μπορούν να εξηγήσουν ότι κάποιες καταστάσεις, οι οποίες μπορεί να φαίνονται πολύ δύσκολες στην αρχή, μπορούν να έχουν μια θετική κατάληξη. Είναι σημαντικό να τα προτρέπουν να σκέφτονται για λίγη ώρα προτού αντιδράσουν και να τους αναγνωρίζουν τις καταστάσεις στις οποίες απάντησαν ψύχραιμα.
  • Μέχρι την ηλικία των 13-17 ετών τα παιδιά θα πρέπει να είναι σε θέση να ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειών τους. Οι γονείς όμως θα πρέπει να υπενθυμίζουν στους εφήβους τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των ενεργειών τους. Πρέπει να τους ενθαρρύνουν να αξιολογούν μια κατάσταση προτού αντιδράσουν, να μιλάνε για αυτά που τους απογοητεύουν και τους προβληματίζουν χωρίς να φωνάζουν, να ξεσπούν και να χτυπάνε τις πόρτες. Εάν το κρίνουν απαραίτητο μπορούν να στερήσουν κάποια προνόμια του εφήβου για κάποιο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ενισχύσουν το μήνυμα ότι ο αυτοέλεγχος αποτελεί μια σημαντική δεξιότητα, επιτρέποντας του παράλληλα να κερδίσει πίσω τα προνόμια του αποδεικνύοντας ότι διαθέτει αυτή την δεξιότητα.

Όσο δύσκολο κι αν είναι οι γονείς θα πρέπει να αντισταθούν στον πειρασμό να φωνάξουν στα παιδιά τους για να πειθαρχήσουν. Κατά τη διάρκεια ενός ξεσπάσματος του παιδιού θα πρέπει να παραμείνουν ήρεμοι και να εξηγήσουν ότι αυτη η συμπεριφορά είναι ανεπίτρεπτη και υπάρχουν συνέπειες- είναι σημαντικό να εξηγήσουν ποιες είναι οι συνέπειες αυτές. Οι γονείς δεν θα πρέπει να υποχωρούν απέναντι σε μια τέτοια συμπεριφορά στέλνοντας το μήνυμα ότι αυτή η συμπεριφορά εκτός από ανεπίτρεπτη είναι και αναποτελεσματική.

Τέλος, οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να αποτελέσουν μοντέλα αυτοελέγχου απέναντι στα παιδιά τους. Εάν βρεθούν σε μια κατάσταση που τους αναστατώνει μπροστά στα παιδιά, είναι σημαντικό να εξηγήσουν γιατί αισθάνονται έτσι και να προσπαθήσουν όλοι μαζί να βρουν μια λύση. Ο σωστός έλεγχος των συναισθημάτων για την επίλυση των προβλημάτων αποτελεί τον πλέον κατάλληλο εξοπλισμό που πρέπει να διαθέτουμε όλοι μας.