Η φροντίδα ενός σοβαρά άρρωστου παιδιού αποτελεί μια τρομερά επώδυνη κατάσταση για όλη την οικογένεια και τα αδέρφια δεν αποτελούν εξαίρεση. Η εξάντληση, η αβεβαιότητα και το άγχος που αισθάνονται οι γονείς σχετικά με το πώς θα ανταποκριθούν στις ανάγκες του άρρωστου παιδιού τους μπορεί να προκαλέσει επιπλέον αισθήματα ενοχής με τον κίνδυνο να υποβαθμίσουν ή και να υποτιμήσουν την επίδραση που προκαλεί η ασθένεια στα υπόλοιπα αδέλφια. Έχοντας επίγνωση του τι βιώνουν από την πλευρά τους τα αδέλφια, οι γονείς μπορούν να τα βοηθήσουν με τέτοιον τρόπο ώστε να αποτραπούν ενδεχόμενα προβλήματα στις σχέσεις και την επικοινωνία των μελών της οικογένειας.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΔΕΛΦΙΑ

Η ρουτίνα και η δυναμική της οικογένειας αλλάζει όταν ένα παιδί είναι άρρωστο. Μια τέτοια κατάσταση μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και αγωνία στα αδέλφια. Πέρα από τον φόβο και το άγχος γύρω από το ζήτημα της ασθένειας, βιώνουν και το αίσθημα της απώλειας μιας «φυσιολογικής» οικογενειακής ζωής καθώς και την απώλεια της ταυτότητάς τους μέσα στην οικογένειά τους.

Είναι λοιπόν φυσιολογικό για τα αδέλφια:

  • Να ανησυχούν ότι ο αδελφός/αδελφή τους θα πεθάνει.
  • Να φοβούνται ότι θα αντιμετωπίσουν και τα ίδια την ίδια ασθένεια που αντιμετωπίζουν τα αδέλφια τους.
  • Να αισθάνονται ένοχα επειδή μπορούν να απολαμβάνουν δραστηριότητες που τα αδέλφια τους δεν μπορούν.
  • Να αισθάνονται θυμό γιατί οι γονείς τους αφιερώνουν περισσότερο χρόνο και ενέργεια στο παιδί που ασθενεί.
  • Να αισθάνονται παραμελημένα έχοντας την σκέψη στο μυαλό τους ότι κανείς στην οικογένεια δεν νοιάζεται.
  • Να δυσανασχετούν με τα αδέλφια τους που δεν μοιράζονται τις ίδιες υποχρεώσεις.
  • Να νοσταλγούν το παρελθόν.
  • Να αισθάνονται ενοχές για τις στιγμές που συμπεριφέρθηκαν άσχημα στον αδελφό/αδελφή στο παρελθόν.
  • Να αισθάνονται μια γενικευμένη αγωνία για το τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον.

Ο τρόπος που τα αδέρφια εκφράζουν τις ανάγκες τους διαφέρει από παιδί σε παιδί. Κάποια αρχίζουν να εμφανίζουν προβλήματα συμπεριφοράς, κάποια άλλα προσπαθούν να γίνουν τα «τέλεια» παιδιά, ενώ κάποια άλλα κάνουν και τα δύο.
Οι γονείς από την πλευρά τους θα πρέπει να δώσουν προσοχή σε τυχόν αλλαγές στην συμπεριφορά των παιδιών, ενώ θα πρέπει να συζητούν συχνά μαζί τους για το πώς νιώθουν και πόσο έχει αλλάξει η καθημερινότητα τους. Όσο περισσότερος χώρος δίνεται σε ένα παιδί για να εκφράσει τα συναισθήματα του, τόσο λιγότερο πιθανόν είναι να αναπτύξει προβλήματα συμπεριφοράς.
Σημάδια άγχους στα παιδιά περιλαμβάνουν αλλαγές στον ύπνο, στην διατροφή, στην διάθεση και την συμπεριφορά. Ακόμα κι αν τα παραπάνω σημάδια δεν είναι ορατά, οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι αλλαγές στην ρουτίνα καθώς και οι αλλαγές που παρατηρούν τα ίδια τα παιδιά στους γονείς τους, τους προκαλούν αυξημένο άγχος.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ
Παρόλο που οι γονείς δεν μπορούν να εξαφανίσουν την πηγή ανησυχίας των παιδιών τους, μπορούν να τα βοηθήσουν να ανακουφιστούν και να αισθανθούν ασφάλεια, φροντίδα και υποστήριξη. Είναι επίσης χρήσιμο για τους γονείς να ζητήσουν βοήθεια και υποστήριξη έξω από την οικογένεια.

  • Ακόμη κι αν αισθάνονται ενοχές επειδή δεν καταφέρνουν κάποιες στιγμές να είναι οι γονείς που θα ήθελαν απέναντι στα παιδιά τους, μπορούν να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αναγνωρίζουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των παιδιών τους, ενθαρρύνοντας τα να μιλήσουν για αυτά. Κάποιες φορές μια τέτοια συζήτηση μπορεί να είναι πολύ δύσκολη για τους γονείς που μπορεί να αισθάνονται ταραγμένοι και εξουθενωμένοι, αλλά η προσοχή αποτελεί απαραίτητο συστατικό έτσι ώστε τα παιδιά να αισθανθούν ότι είναι σημαντικά και ότι ακούγονται οι ανάγκες τους.
  • Οι γονείς θα πρέπει να μείνουν όσο το δυνατόν πιο κοντά στην προηγούμενη καθημερινότητα τους και αυτό σημαίνει να αντιμετωπίζουν, όσο γίνεται, ισότιμα όλα τα παιδιά τους. Οι κανόνες θα πρέπει να συνεχίσουν να ισχύουν και αυτό μπορεί να στείλει ένα αισιόδοξο μήνυμα στα παιδιά για την ανάρρωση τους αδελφού/ αδελφής τους. Ταυτόχρονα θα πρέπει να μην πέσουν στην παγίδα και αναθέσουν τον ρόλο του φροντιστή στα υγιή παιδιά τους ενώ αυτά δεν είναι ακόμη έτοιμα.
  • Η διασκέδαση μπορεί να αποτελέσει ένα μέσο έτσι ώστε να ανακουφιστεί η οικογένεια από το άγχος. Έτσι λοιπόν μπορούν να οργανώνουν δραστηριότητες στις οποίες μπορεί να διασκεδάζει όλη η οικογένεια ή να διαμορφώσουν τον χρόνο τους ώστε να τον διαθέτουν και στα υγιή παιδιά.
  • Οι γονείς θα πρέπει να είναι υπομονετικοί απέναντι σε παλίνδρομες συμπεριφορές που μπορεί να παρατηρήσουν στο υγιές παιδί τους. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να επιτρέπουν στα παιδιά να συμπεριφέρονται ανάρμοστα ή να επιτρέπουν συμπεριφορές που δεν επέτρεπαν πριν την ασθένεια του αδελφού τους, καθώς σε αυτήν την περίπτωση αντί να βοηθήσουν το παιδί να χαλαρώσει μπορεί να εντείνουν τα συναισθήματα ζήλιας, άγχους και εγκατάλειψης.
  • Τέλος οι γονείς μπορούν να συμπεριλάβουν τα υγιή παιδιά στην φροντίδα του αδελφού/αδελφής τους. Επιτρέποντας τα να επισκεφθούν το νοσοκομείο και να συμμετέχουν στην όλη διαδικασία μπορεί να τα βοηθήσουν να απομυθοποιήσουν την ασθένεια. Μπορούν επίσης να συνδεθούν με αδέλφια άλλων άρρωστων παιδιών και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Επιπλέον, επιτρέποντας τα να συμμετέχουν αναλαμβάνοντας κάποιες μικρές ευθύνες, μπορεί να τα βοηθήσουν να αισθανθούν χρήσιμα. Όπως όμως αναφέρθηκε παραπάνω θα πρέπει να βεβαιωθούν οι γονείς ότι τα παιδιά τους αισθάνονται έτοιμα να εμπλακούν, ενώ μπορούν να κάνουν μια συζήτηση γύρω από το πώς τα παιδιά θα μπορούσαν να συμμετέχουν στην φροντίδα. Υπάρχουν φορείς που προσφέρουν στήριξη και συμβουλευτική στις οικογένειες που βιώνουν τόσο στρεσογόνες καταστάσεις για αυτό και οι γονείς δεν θα πρέπει να διστάσουν να απευθυνθούν εάν οι ίδιοι το επιθυμούν.