ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΙ ΦΙΛΟΙ
Πολλά παιδιά μεταξύ 3-5 χρονών (65%) δημιουργούν φανταστικούς φίλους, ηλικία κατά την οποία αρχίζουν να διαμορφώνουν τις δικές τους ταυτότητες και δοκιμάζουν τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Παρ’ όλο που κυριαρχούσε η ιδέα ότι τα παιδιά μπαίνοντας στο δημοτικό ξεπερνούν την ιδέα του φανταστικού φίλου, έρευνες δείχνουν ότι το 1/3 των παιδιών που καλλιεργούν αυτήν την ιδέα, την διατηρούν και στην ηλικία των 7 χρόνων. Σύμφωνα με έρευνα που παρατηρούσε για τρία χρόνια παιδιά που είχαν δημιουργήσει φανταστικούς φίλους, διαπιστώθηκαν κάποιες διαφορές ανάλογα με την ηλικία. Σε μικρότερη ηλικία οι φανταστικοί φίλοι συνδέονται με φυσικά αντικείμενα π.χ. μια κούκλα, ενώ τα κορίτσια φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη τάση να δημιουργούν φανταστικούς φίλους από ότι αγόρια. Οι γονείς συνήθως γνωρίζουν τι συμβαίνει στα παιδιά τους, ενώ αυτά τα παιδιά φαίνεται να συναισθάνονται τους γύρω τους σε μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδιά.
Οι φανταστικοί φίλοι βοηθάνε το παιδί με ποικίλλους τρόπους:
- Λειτουργούν ως σύντροφοι στο παιχνίδι και προσφέρουν παρέα στο παιδί.
- Επιτρέπουν στο παιδί να σκέφτεται δημιουργικά.
- Είναι ένας τρόπος για το παιδί να εξασκηθεί στις συναναστροφές με τους συνομήλικους του.
- Δίνουν την ευκαιρία στο παιδί να ελέγχει κάποιον άλλον σε μια περίοδο όπου όλοι φαίνεται να ελέγχουν αυτό.
- Του επιτρέπει να έχει την δική του ιδιωτική ζωή στην οποία δεν παρεμβαίνουν οι ενήλικοι.
- Έχουν την δυνατότητα να διαχειριστούν έντονα συναισθήματα όπως τον φόβο ή τον θυμό τους, δημιουργώντας έναν φοβιτσιάρη φανταστικό φίλο ή έναν φίλο στον οποίον προβάλλουν τον θυμό τους.
- Βοηθάνε το παιδί σε περίπτωση που βιώνει στο περιβάλλον του αγχογόνες καταστάσεις.
- Το βοηθάνε να αποφύγει την τιμωρία και την ανοιχτή σύγκρουση με τους γονείς του, αφού όπως το ίδιο υποστηρίζει «το έκανε ο φίλος μου».
Οι φανταστικοί φίλοι αποτελούν μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης και παρ’ όλο που πολλοί το θεωρούν πρόβλημα, ουσιαστικά βοηθάνε το παιδί να διαχειριστεί καταστάσεις που μπορεί να το κατακλύζουν συναισθηματικά. Από την άλλη πλευρά κάποιες φορές μπορούν να βοηθήσουν και τους γονείς να δουν πιο καθαρά πιθανόν δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί τους. Για παράδειγμα, αν ο φανταστικός φίλος φοβάται το σκοτάδι, τότε το ίδιο το παιδί πιθανόν να φοβάται το σκοτάδι και να χρησιμοποιεί τον φανταστικό φίλο προκειμένου να διαχειριστεί αυτόν τον φόβο. Πολλές φορές τα παιδιά χρησιμοποιούν τον φανταστικό φίλο προκειμένου να αποφύγουν να κάνουν κάτι που δεν θέλουν. Σε αυτήν την περίπτωση καλό θα είναι για τους γονείς να συμπεριφερθούν στον φανταστικό φίλο ακριβώς όπως στο παιδί τους.
Εάν το παιδί φαίνεται χαρούμενο όταν συναναστρέφεται άλλα παιδιά και απολαμβάνει τις δραστηριότητες μαζί τους τότε δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος λόγος ανησυχίας. Εάν το παιδί συνεχίζει να επιδιώκει την συναναστροφή με τον φανταστικό του φίλο αποφεύγοντας να κάνει πράγματα στον πραγματικό κόσμο, τότε καλό θα είναι να δουν οι γονείς τι μπορεί να είναι αυτό που τον αγχώνει ή τον δυσκολεύει και να βρουν τρόπους να βοηθήσουν το παιδί να απολαμβάνει δραστηριότητες στην πραγματική ζωή.
- Οι γονείς θα πρέπει να δώσουν τον χώρο στο παιδί να αποφασίσει αν θέλει να εμπλακούν στην σχέση του με τον φανταστικό του φίλο. Εάν για παράδειγμα αυτή η σχέση είναι κάτι πολύ προσωπικό για το παιδί καλό θα είναι να μην παρέμβουν, εκτός κι αν το ίδιο το παιδί τους καλέσει να παίξουν όλοι μαζί.
- Πολλές φορές το παιδί θα επιρρίπτει ευθύνες στον φανταστικό φίλο για όλες τις ζημιές στο σπίτι. Ο γονέας σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να συζητήσει ήρεμα με το παιδί γύρω από τα λάθη που μπορεί να κάνει και να του δείξει έμπρακτα ότι θα το βοηθήσει να επανορθώσουν μαζί τυχόν ζημιές.
- Όσο μεγαλώνει το παιδί θα πρέπει να του δίνονται ευκαιρίες, έτσι ώστε να βιώνει ευχάριστες εμπειρίες με πραγματικούς φίλους στον πραγματικό κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο σιγά σιγά η εικόνα του φανταστικού φίλου θα ξεθωριάσει, αφού πλέον δεν θα είναι χρήσιμος.
- Τέλος οι γονείς θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους ότι στην ηλικία των 3-4 χρόνων η ιδέα ενός χαοτικού κόσμου μπορεί να αποτελέσει παράγοντα άγχους για το παιδί κι έτσι η δημιουργία ενός φανταστικού φίλου μπορεί να αποδειχτεί πολύ δημιουργική για την ανάπτυξη των κοινωνικών του δεξιοτήτων.