Πολλοί γονείς ενώ φαίνεται να απολαμβάνουν την νηπιακή και παιδική ηλικία των παιδιών τους, βιώνουν την εποχή της εφηβείας ως μια περίοδο με έντονες συγκρούσεις. Το πρώτο βήμα για να μπορέσουν οι γονείς να αναπτύξουν μια σχέση συνεργασίας με τα παιδιά τους είναι να τους βοηθήσουν να θέσουν οι ίδιοι οι έφηβοι τους στόχους και τις προσδοκίες τους βασισμένοι στις αντιλήψεις που έχουν για τις ικανότητες τους. Διαφορετικά ο έφηβος εκπαιδεύεται να γίνει αρεστός μόνο στους γονείς του, χωρίς να αναπτύσσει τον δικό του τρόπο σκέψης ικανοποιώντας τα όνειρα των γονιών του και όχι τα δικά του.

Οι γονείς στις περισσότερες περιπτώσεις θέλουν να βελτιώσουν τη σχέση με τους εφήβους τους μη γνωρίζοντας όμως τον τρόπο. Κάποιοι θεωρώντας ότι οι έφηβοι είναι επαναστάτες από τη φύση τους είναι ιδιαίτερα ανεκτικοί απέναντι τους, αποφεύγοντας έτσι οποιαδήποτε ανοιχτή σύγκρουση. Αυτή η στάση παρατηρείται κυρίως στις οικογένειες που έχουν βιώσει ένα διαζύγιο ή μια διαμάχη για την επιμέλεια των παιδιών εξαιτίας του αισθήματος ενοχής που συχνά αισθάνονται. Μερικές τέτοιες συμπεριφορές που καλό είναι να αποφεύγονται είναι οι εξής:

  • Να ξυπνάμε τον έφηβο ακόμη κι όταν έχει ξυπνητήρι.
  • Να του υπενθυμίζουμε τι ώρα είναι επισημαίνοντας του ότι θα αργήσει στο ραντεβού του.
  • Να απαντούμε για λογαριασμό του εφήβου όταν οι άλλοι του απευθύνουν το λόγο.
  • Να διαλέγουμε, να αγοράζουμε και να τακτοποιούμε τα προσωπικά του αντικείμενα.
  • Να επιβλέπουμε τη μελέτη του και να διορθώνουμε τις εργασίες του.

Μολονότι μέσα από τις παραπάνω συμπεριφορές φαίνονται οι καλές μας προθέσεις να βοηθήσουμε τον έφηβο, του στερούμε τη δυνατότητα να αναλάβει τις ευθύνες του. Παράλληλα όμως με την ανεκτικότητα που επιδεικνύουν μερικοί γονείς, κάποιοι άλλοι είναι ιδιαίτερα αυταρχικοί πιστεύοντας ότι αυτοί γνωρίζουν ποιο είναι το καλύτερο για τα παιδιά τους και προσπαθούν να τους το επιβάλλουν. To κλειδί για μια αποτελεσματική συμπεριφορά είναι η ανάπτυξη της ισοτιμίας και του αμοιβαίου σεβασμού ανάμεσα στους γονείς και τον έφηβο. Μια ισότιμη σχέση χαρακτηρίζεται από:

  • Αμοιβαίο ενδιαφέρον και φροντίδα.
  • Επιθυμία να ακούσει ο ένας τον άλλον.
  • Ανταλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων αντί απόκρυψη αυτών.
  • Συνεργασία στην επίλυση καθημερινών προβλημάτων.
  • Αμοιβαία στήριξη στην πορεία ωρίμανσης ακολουθώντας την αρχή ότι κανείς δεν είναι τέλειος.

Βασική προϋπόθεση των παραπάνω είναι να αντιληφθούν οι γονείς, ότι προκειμένου να αλλάξει η σχέση με τα παιδιά τους θα πρέπει να αλλάξουν τον εαυτό τους. Αυτό αποτελεί και την μεγαλύτερη πρόκληση, καθώς οι γονείς όταν το ακούν αυτό τις περισσότερες φορές αποθαρρύνονται. Όμως θα πρέπει να έχετε υπ’ όψιν ότι με τους περιορισμούς και τον έλεγχο δεν πρόκειται να πείσετε τον έφηβο να αλλάξει συμπεριφορά. Σταματώντας αυτήν την προσπάθεια επιβολής στον έφηβο ο ίδιος δεν θα έχει λόγο να επαναστατήσει και θα βελτιωθεί σιγά σιγά η σχέση σας. Αυτό βέβαια θα πάρει χρόνο, καθώς όταν αρχικά θα αλλάξετε τη συμπεριφορά σας πιθανόν να παρατηρήσετε ότι ο έφηβος θα προσπαθήσει πιο έντονα να σας προκαλέσει και να συγκρουστεί μαζί σας. Θα πρέπει όμως να φανείτε ψύχραιμοι και να δώσετε χρόνο στον έφηβο να αντιληφθεί ότι οι προθέσεις σας είναι ειλικρινείς. Έτσι θα αναζητήσει καινούριους και πιο λειτουργικούς τρόπους να σχετιστεί μαζί σας.

Αν θέλετε να αντιμετωπίσετε την αρνητική συμπεριφορά του εφήβου, θα πρέπει πρώτα να σκεφτείτε ποια αντίδραση περιμένει ο έφηβος από σας και να την αποφύγετε. Για παράδειγμα, εάν η κόρη σας ντύνεται προκλητικά για να σας ενοχλήσει, θα ήταν φρόνιμο να αγνοήσετε αυτή τη συμπεριφορά και να την προσκαλέσετε σε μια συζήτηση για άλλα θέματα. Όταν η έφηβη παίρνει μια τέτοια απόφαση (να αλλάξει το ντύσιμο της), η οποία δεν είναι επικίνδυνη για την ίδια και τους άλλους, καλό είναι απλώς να την παρατηρήσετε και να προσπαθήσετε να την κατανοήσετε, παρά να την κρίνετε και να την απαγορεύσετε. Είναι αρκετά συνηθισμένο για έναν έφηβο να μπαίνει διαρκώς σε ένα παιχνίδι ανταγωνισμού και επικράτησης με τους γονείς του. Έχει σημασία όμως εσείς να αφήσετε τον έφηβο να αναλάβει την ευθύνη και τις συνέπειες της δικής του αρνητικής συμπεριφοράς. Οι φωνές και τα ξεσπάσματα θυμού από μεριά μας το μόνο που προκαλούν τελικά είναι η κλιμάκωση της έντασης. Δείξτε ειλικρινές ενδιαφέρον για την άποψη τους, κερδίστε τη συνεργασία τους και θα δείτε ότι οι έφηβοι δεν θα έχουν πια λόγο να σας προκαλέσουν.