ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΣΗΜΑΔΙΑ ΑΓΧΟΥΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Το άγχος αποτελεί ένα συναίσθημα που βιώνουν συχνά τα παιδιά και οι έφηβοι όπως ακριβώς και οι ενήλικες. Προέρχεται συνήθως από το σχολείο και την επίδοση που επιδιώκει ο μαθητής, από τους φίλους και την ανάγκη να συνδέεται κανείς με τους συνομήλικους του ή από τους ίδιους τους γονείς και τους δασκάλους οι οποίοι συνήθως έχουν υψηλές προσδοκίες από το παιδί τους. Το άγχος επιδρά θετικά στα παιδιά καθώς τα βοηθά να ανταπεξέλθουν σε δοκιμασίες όπως π.χ. σε ένα διαγώνισμα στο σχολείο ή σε έναν αθλητικό αγώνα. Παρ’ όλα αυτά το υπερβολικό άγχος μπορεί να ταλαιπωρήσει αρκετά ένα παιδί, ενώ οι ενήλικες πολλές φορές δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα σημάδια στη συμπεριφορά του παιδιού που βιώνει στρες σε μεγάλο βαθμό και με μεγάλη συχνότητα, προκειμένου να το βοηθήσουν να διαχειρίζεται καλύτερα τις αγχογόνες καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο.
ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Πολλές φορές ιδιαίτερα για τα μικρά παιδιά είναι αρκετά δύσκολο να εντοπίσουν, να αναγνωρίσουν και να εκφράσουν με λόγια το άγχος που μπορεί να αισθάνονται, για αυτό και το κύριο σύμπτωμα είναι η αλλαγή στη συμπεριφορά τους. Συνηθισμένες αλλαγές περιλαμβάνουν την απόσυρση από τις δραστηριότητες που τους ανατίθενται, επίμονα παράπονα για το σχολείο, η προσκόλληση σε έναν γονέα ή σε έναν δάσκαλο, το κλάμα, τα συχνά ξεσπάσματα θυμού και η απότομη αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες ή στον ύπνο. Όσον αφορά τους έφηβους, παρά το γεγονός ότι είναι σύνηθες σε αυτήν την ηλικία να επενδύουν περισσότερο χρόνο στους φίλους τους και να τους εκμυστηρεύονται αυτά που τους προβληματίζουν, το να αποφεύγουν σε μεγάλο βαθμό τους γονείς ή να εκφράζουν μεγάλη εχθρότητα στα μέλη της οικογένειας μπορούν να αποτελέσουν σημάδια της μεγάλης πίεσης που αισθάνεται ο έφηβος. Αν και η αρνητική συμπεριφορά δεν συνδέεται πάντα με το άγχος, οι απότομες αλλαγές στη συμπεριφορά αποτελούν ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά.
To άγχος συχνά εκδηλώνεται μέσα από σωματικά συμπτώματα π.χ. πόνοι στο στομάχι ή συχνοί πονοκέφαλοι. Αν ένα παιδί παραπονιέται συχνά ότι υποφέρει από σωματικούς πόνους και εφόσον ο γιατρός που τον παρακολουθεί έχει αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο σωματικής ασθένειας, τότε πολύ πιθανόν να υποφέρει από άγχος. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τους γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις να παρατηρήσουν εάν αυτές οι συμπεριφορές εκδηλώνονται πριν από συγκεκριμένες περιστάσεις π.χ. πριν το διαγώνισμα στο σχολείο.
Κάποιες φορές τα παιδιά και οι έφηβοι συμπεριφέρονται στο σπίτι ως συνήθως, ενώ σε άλλα πλαίσια η συμπεριφορά τους διακρίνεται από ακραίες αλλαγές. Έτσι λοιπόν οι γονείς θα πρέπει να βρίσκονται σε συχνή επικοινωνία με τους άλλους γονείς και με το σχολείο ώστε να γνωρίζουν όσο το δυνατόν περισσότερα όσον αφορά το πώς αισθάνεται το παιδί τους προλαβαίνοντας τυχόν αλλαγές στην συμπεριφορά του. Τα ίδια τα παιδιά μπορούν να εκφράσουν το άγχος τους λέγοντας «είμαι μπερδεμένος/ θυμωμένος, ανησυχώ, φοβάμαι» ή χρησιμοποιώντας αρνητικούς χαρακτηρισμούς όταν περιγράφουν τον εαυτό τους («είμαι ηλίθιος, άχρηστος, κανείς δεν με συμπαθεί»).
Οι γονείς και τα παιδιά δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσουν μόνοι τους αυτές τις δυσκολίες που μπορεί να εμφανιστούν. Αν παρατηρήσουν ότι τα παιδιά τους εκδηλώνουν κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές, μπορούν να απευθυνθούν σε κάποιον ψυχολόγο, ο οποίος είναι εκπαιδευμένος να τους βοηθήσει να εντοπίσουν τις δυσκολίες τους και να αναπτύξουν τις δικές τους στρατηγικές που θα τους βοηθήσουν να ανταπεξέλθουν σε καταστάσεις που τους προκαλούν ιδιαίτερο άγχος και ανησυχία.